Roma Tiyatrosu ve Arkeopark

Ankara Roma Tiyatrosu ve Arkeopark Ankara

Ankara (Ankyra), tarih boyunca üç kez başkent olmuş özel bir kenttir. Türkiye Cumhuriyeti’nin yanı sıra Galatlara ve Roma İmparatorluğu döneminde de Galatia Eyaleti’ne başkentlik yapmıştır. Roma döneminde önemli bir yerleşim merkezi olduğu bilinmektedir. İmparator Augustus’un icraatlarının duvarlarında yazılı olduğu ve bu nedenle “Yazıtlar Kraliçesi" olarak adlandırılan Augustus ve Tanrıça Roma Tapınağı ile Roma döneminin en büyük İmparatorluk hamamlarından biri olan Ankara Roma Hamamı, Ulus semtinde varlığını sürdürmektedir. Öte yandan, kentte kalıntıları bugün de görülebilen ya da izleri kaybolmuş çok sayıda Roma dönemi yapıtı bulunmaktadır. Roma Tiyatrosu da bu katmanın ayakta kalan en önemli yapılarındandır.

Roma Dönemi Ankyra’sına ait tiyatro, büyük olasılıkla, Augustus’un (MÖ 27-MS14) Marcus Antonius ile Kleopatra’ya karşı Actium’da MÖ 31 yılında kazanmış olduğu zaferin ardından her dört yılda bir düzenlenen Aktia zafer oyunları için MS 1. yüzyılda inşa edilmiştir. MS 2. yüzyılın ilk yarısında sahne binasına iki katlı sütunlu bir cephe eklendiği düşünülmektedir.

Antik tiyatronun kalıntılarına ilk olarak 1982 yılında rastlanmıştır. 1982-1986 yılları arasında Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı danışmanlığında ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi uzmanlarının katılımı ile gerçekleştirilen arkeolojik kazılarla kısmen; 2010’dan itibaren ise tiyatronun oturduğu ana kaya ve bazı özgün bölümler tümüyle ortaya çıkarılır.

Küçük tiyatrolar grubuna dahil olan yapı, iki bölümden oluşan oturma sıraları (cavea), orkestra çukuru ve büyük olasılıkla iki katlı, sütunlu sahne binası cephesi (scaenae frons) ile sahne binasından oluşmakta idi.

Kazı çalışmaları sırasında, oturma bölümünün alt sıralarında yerinde korunmuş (in situ), mermerden bir oturma sırası bulunmuştur. Andezitten yapılmış iki adet, yerinde korunmuş olmayan oturma sırası da kazı çalışmalarında ele geçmiştir. Bu durum sahne binasında da görüldüğü üzere, Tiyatronun andezit ve mermer olmak üzere iki farklı malzemeden oturma basamaklarına sahip olduğuna işaret eder. Kavisli orkestra duvarı ile sahne binası cephesinin mermerden, sahne binası ile tonozlu yan girişlerin (parodos) ise andezitten inşa edilmiş olması bu durumu desteklemektedir. Restorasyon çalışmaları bu bilgiler ışığında yapılmıştır.

Ankara Roma Tiyatrosu restorasyonu, Ankara Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin denetim ve onayıyla, 2020-2023 yılları arasında, Cumhuriyetimizin ve Ankara’nın başkent oluşunun 100. yılına armağan olarak Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılmıştır.