ANKARA’NIN İLK DÜNYA MİRASI GORDİON[1]
KADİM KOÇ
Polatlı Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi (POTA) Genel Koordinatörü
Ankara, Cumhuriyetimizin başkenti olmasının yanında pek çok medeniyete beşiklik etmiş ve başkentlik yapmıştır. Ankara topraklarının tarihte ilk kez başkent oluşu da şüphesiz Frig dönemine rastlamaktadır. Orta Anadolu’da Demir Çağı uygarlığı olan Frigler, Anadolu’nun merkezinde doğu-batı yönünde gelişen ticareti yönetmiş, gelişen kentler kurmuşlardır. Kurdukları bu kentlerden en önemlisi o günün Ankyra’sı, bugünün ise başkent Ankara’sıdır. Frigya’nın başkenti Gordion ise, Ankara'nın 70 kilometre güneybatısında, Polatlı ilçesinin 20 kilometre kuzeybatısında yer alır.
Friglerin başkenti Gordion, dünyanın ikinci büyük tümülüsü, dünyanın tek örnek ahşap mezarı, dünyanın en eski çakıl mozaiği, dünyada tümülüslerin en yoğun bir arada bulunduğu coğrafyasıyla eşsiz birçok değeri kapsamaktadır.
Gordion 2012 yılında, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Polatlı Belediyesi’nin yaptığı çalışmalarla UNESCO Dünya Geçici Miras Listesi’ne dahil olur. 2012-2013 yılları arasında ODTÜ öğretim üyesi Dr. Evin Erder, Gordion ve çevresi için alan yönetim planı için çalışmalar yapar. Dünya Miras Listesi’ne girme çalışmaları, Polatlı Belediyesi bünyesinde 2014 yılında kurulan Polatlı Belediyesi Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi’nin (POTA) tanıtım çalışmaları ile hız kazanmıştır.
Polatlı Belediyesi tarafından, 2018 yılına gelindiğinde, atılması gerekli adımların atıldığı ve eksiklerin tamamlandığı düşünülmüş ve Kültür ve Turizm Bakanlığı ile görüşmelere başlanmıştır. 17 Eylül 2018 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı ile imzalanan protokol kapsamında Gordion Alan Başkanı atanmıştır. Polatlı Belediyesi tarafından kurulan Alan Başkanlığı Ofisi’nde 2020 yılı başından itibaren Danışma, Denetleme ve Eşgüdüm Kurullarının alanla ilgili çok yönlü çalışmalar yapması için zemin hazırlanmıştır. Yönetim planı ve adaylık dosyasının tamamlanmasıyla, 26 Ocak 2021 tarihinde Gordion’un Dünya Miras Listesi Taslak Adaylık Dosyası, UNESCO Dünya Miras Merkezi ön değerlendirmesi amacıyla Dışişleri Bakanlığı’na iletilmiştir.
Gordion (Yassıhöyük) ve Yakın Çevresi Alan Yönetim Planı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Pennsylvania Üniversitesi (Gordion Arkeoloji Projesi) ve Polatlı Belediye Başkanlığı işbirliği ile hazırlanmış, Ocak 2021 tarihi itibariyle paylaşılmıştır. 2-8 Ağustos 2021 tarihleri arasında ICOMOS Uzmanı Dr. Cynhia Dunning, ICOMOS Türkiye Komitesi, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu ve Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü temsilcileri alanda incelemelerde bulunur. Bu amaçla Türkiye Cumhuriyeti UNESCO Daimi Temsilcisi Prof. Dr. Gülnur Eybet’in yaptığı ziyaret ile inceleme süreci tamamlanır.
Tüm bu çalışma ve çabalar sonunda Gordion, UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin 2023 yılı toplantısında, Türkiye’nin yirminci ve başkent Ankara’mızın ilk dünya mirası alanı olarak ilan edilmiştir.